آموزش تفکر انتقادی به کودک
صحبت با کودکان درباره ی کلیشه های جنسیتی در واقع آموزش تفکر انتقادی به کودک است. تصاویری که از مردان و زنان در رسانهها ارائه میشود، بر اساس برخی نقشهای کلیشهای از مردها و زنها در جامعه طراحی شده است. کلیشهسازی میتواند تاثیرات مهمی بر روی احساسات کودکان نسبت به خودشان و نحوة ارتباط شان با دیگران، داشته باشد. به همین دلیل دانستن و درک کردن کلیشههای جنسیتی در رسانههای مختلف، اهمیت فراوانی دارد.
مقاله مرتبط: طرح درس کلیشه های جنسیتی قهرمانان اکشن زن
در زیر نکاتی فراهم شده است که در آموزش تفکر انتقادی به کودک و در فهم اینکه پسران، دختران، مردان و زنان چگونه در رسانهها کلیشهسازی شدهاند، به او کمک می کند.
از سنین پایین راجع به کلیشهسازیهای جنسیتی صحبت کنید
کودکان خردسال را با مفهوم کلیشهسازی جنسیتی آشنا کنید (کلیشهسازیها در واقع تصویرسازیهای ساده و تک بعدی از افراد بر اساس تعمیمدهیهای همگانی بر پایة جنسیت، نژاد، سن و … است) و کاری کنید تا بفهمند که کلیشههای جنسیتی در کتاب داستانهایشان یا کارتونهایی که از آنها لذت میبرند، پیوسته حضور دارند و در جریانند. سعی کنید که الگوها و قهرمانهای مدرن را در رسانههای مرتبط با کودکان شناسایی کنید.
زمانی که یکی از کلیشههای جنسیتی را در رسانههای کودکان مشاهده میکنید
به آنها توضیح دهید که اگر یکی از اعضای گروهی به شکل خاصی مجسم شود، اشکالی ندارد، اما اگر اکثریت اعضای همان گروه در حالتی خاص به تصویر کشیده شوند، باعث میشود که دیدشان نسبت به دنیا و بقیه محدود شود. کلیشههای قالبی برخی اوقات میتوانند تا حدی بر روی ما تاثیر گذار باشند که انسانها را از چهارچوب همان کارتونها یا فیلمها ببینیم، نه در دنیای واقعی.
ببینید که پسران و دختران چگونه در تبلیغات، فیلمها یا برنامههای تلوزیونی، کلیشهسازی شدهاند
راجع به این پدیده صحبت کنید که چگونه چنین تصویرهایی کودکان را محدود میکنند، زیرا که آنها احساس میکنند به دلیل دور بودن از آن تصویر ارائه شده، شخصی نابهنجار هستند یا حداقل عادی نیستند. برای مثال دختری که علاقة شدید به فوتبال بازی کردن دارد یا پسری که مطالعه یا نقاشی کردن را دوست دارد.
از کودکان بخواهید تا فکر کنند که رسانهها و برنامههای تلوزیونی، تا چه اندازه تصاویر واقعگرایانهای از مردان و زنان ارائه میدهند
از آنها بخواهید تا مردها و زنهایی را که در شبکههای تلوزیونی مشاهده میکنند، با نمونههایی که در دنیای واقعی میشناسند، مقایسه کنند. آیا معیارهای جذابیت در مردان و زنان برابر است؟ آیا زنان به گونهای تصویر شدهاند که عموما نگران روابط بین فردی خود هستند و مردان نیز به گونهای تصویرسازی شدهاند که بیشتر به اهداف شغلیشان اهمیت میدهند؟
به کودکان کمک کنید که بدانند تعداد شخصیتهای زن و مردی که در رسانههایشان میبینند، چند نفر است
معمولا در برنامههای مختص به کودکان، شخصیتهای زن زیادی مشاهده نمیشود و بسیاریشان نیز تنها یک شخصیت مونث دارند. در چنین شرایطی، این شخصیت نمیتواند از تاثیرات کلیشههای قالبی مرتبط با «دختر بودن» در امان باشد. برای آموزش تفکر انتقادی کودک و برای مقابله با چنین شرایطی، میتوانید با تهیه کنندگان چنین برنامههایی تماس گرفته و از آنها درخواست کنید که چندین شخصیت زن به برنامههایشان اضافه کنند. میتوانید به صورت مشابه، از کودکانتان درخواست کنید که شخصیتهای مختلف و متنوعی را خلق کنند تا بتوانند در بازیهای خیالیشان از آنها استفاده کنند.
تبلیغات را از جنبههای کلیشهسازی مردان (فردی که اعتماد به نفس بالایی دارد، فعالیتهای جسمانی زیادی دارد، پرخاشگر است و باید همه چیز را کنترل کند) و کلیشهسازی زنان (فردی که زیبا است، درمانده است، آزارش به کسی نمیرسد و جذابیتهای جنسی هم دارد) مورد بحث قرار دهید. راجع به این گفتوگو کنید که اینگونه تصاویر چگونه درک ما را از نقشهای جنسیتی، تحت تاثیر قرار میدهند.
به حالتهای مختلف جنسیتها در آگهیها و تبلیغات دقت کنید
حتی اگر در برنامههای کودک، شخصیتهای زن وجود هم داشته باشند، معمولا فاقد اسباببازی، تیشرتها یا دیگر آیتمهایی هستند در آگهیها به آنها نسبت داده میشود. شما میتوانید به تهیه کنندگان چنین برنامههایی پیام فرستاده و از آنها بخواهید تا شخصیتهای مونث بیشتری به برنامههایشان اضافه کنند. شما همچنین میتوانید از تهیه کنندگان سوال کنید که چرا برخی شخصیتها در آگهیها در مقایسه با برنامههای اصلی، متفاوت ظاهر میشوند. به عنوان مثال، اگر یک شخصیت زن در بیشتر اوقات لباسهای پسرانه بر تن دارد، چرا در هنگام تبلیغ، لباسی دخترانه پوشیده است؟
توضیح دهید که رسانههای کودکان چه معانیِ ضمنیای را در مورد روابط بین فردی به همراه دارند
به عنوان مثال، اگر فرزندتان از محصولات شرکت دیزنی خوشش میآید، از او بپرسید که آیا میتوان همان گونه که آنها در کارتونهایشان نشان میدهند، یک فرد عصبی را به یک فرد آرام تبدیل کرد؟
حواستان باشد که والدین چگونه کلیشهسازی شدهاند
آیا معمولا شخصیتهای مرتبط با مادر بیشتر در محیطهای تربیتی به نمایش درآمدهاند و مادر بودن تنها وظیفة آنها است؟ آیا معمولا پدرها، به عنوان افرادی بدخلق و بیعاطفه تصویرسازی شدهاند که معمولا کاری با امور تربیتی ندارند؟ کودکان را ترغیب کنید تا پدر و مادرهایی را که در رسانهها و شبکههای تلوزیونی میبینند، با نمونههای واقعیشان مقایسه کنند.
راجع به بازیهای ویدیویی که مخصوص پسران یا دختران طراحی شدهاند، صحبت کنید
چندین بازی مختلف هستند که تنها با شخصیتهای مرد اجازه بازی کردنشان را دارید؟ چندین شخصیت زن در بازیهای مختلف وجود دارند که یا در معرض خطر هستند یا نیاز دارند که نجات داده شوند؟ در بازیهای معروف، شخصیتهای مونث به صورت جسمی چگونه تصویرسازی شدهاند؟ شخصیتهای مذکر چطور؟ میتوانید به یکی از وبسایتهای معروف در زمینة بازیهای ویدیویی بروید و در آنجا بازیهای دخترانه را با قسمتهای دیگر مقایسه کنید. این گونه جداسازیها و اختصاص دادن برچسب «بازیهای دخترانه»، چه پیامی را در خود دارد؟ چه مدل بازیهایی در این بخش به چشم میخورند؟ و چه پیامهای جنسیتی را برای مخاطب به همراه دارند؟
به نحوه کلیشهسازی جنسیتها در موسیقیهای معروف توجه کنید
برای آموزش تفکر انتقادی به کودک، راجع به رفتارهای مختلف مردان و زنان هنرمند بحث کنید. چه تفاوتهایی دارد؟ در پیشرفت هنرمندان زن، جذابیت ظاهری چه جایگاهی دارد؟ آیا این وضعیت برای هنرمندان مرد نیز مشابه است؟ راجع به تبعیضهای جنسیتی و خشونتهای آشکاری که برخی متنها یا ویدیوها نسبت به زنان نشان میدهند، بحث و گفتوگو کنید.
زمانی که کودک استفاده از شبکههای اجتماعی را آغاز میکنند:
راجع به انتظارات متفاوتی که متوجه پسران و دختران است، با آنها صحبت کنید. از آنها انتظار میرود که در پستها یا تصاویر گوناگون، چگونه خودشان را نشان دهند؟ قوانینی که تعیین میکنند افراد باید چگونه رفتار کنند، در پسران و دختران چه تفاوتهایی دارند؟
به دنبال تصاویری واقعی و قدرتمند از مردان و زنان باشید
رسانهها میتوانند تصاویری جذاب، مثبت و مدرن از پسران و دختران ارائه دهند. کلیشهسازیهای جنسیتی فراوانی را که کودکان با آنها رو به رو هستند، با تصویرسازیهای رسانه از مردان حساس و زنان قدرتمند مقایسه کنید.
منبع: تیم گوگاردین
پاسخها