طرح درس روزنامه نگاری برای دانش آموزان
با استفاده از طرح درس روزنامه نگاری برای دانش آموزان به صورت مقدماتی و ساده دانش آموزان را با روزنامه آشنا کنید و مفاهیم مقدماتی این حوزه را به آنها یاد دهید.
محدوده ی سنی: کلاس سوم به بالا
طرح درس مرتبط: طرح درس آموزش روزنامه نگاری به دانش آموزان دبستانی
مرور کلی
روزنامه ابزاری مفرّح و مفید جهت یادگیری کارکردهای رسانههای چاپی است. در طرح درس روزنامه نگاری، دانشآموزان اطلاعات پایهای در مورد روزنامهنگاری را از طریق بحث کلاسی و فعالیتهای گروهی و انفرادی فرا میگیرند. موضوعات مورد بحث عبارتاند از: آشنایی با صفحهی اول، فراگیری آنچه درون روزنامه است، نحوهی یافتن اطلاعات، و یادگیری عناصر تشکیلدهندهی یک گزارش روزنامهای.
نتایج یادگیری
دانشآموزان پس از گذراندن طرح درس روزنامه نگاری به تواناییهای زیر نائل خواهند شد:
- آگاهی از بخشهای مختلف تشکیلدهندهی یک روزنامه
- توانایی تشریح و درک اخبار بیان شده در روزنامهها
- آگاهی از انواع مختلف گزارشهای روزنامهای
- آگاهی از نحوهی منحرف کردن یک گزارش توسط روزنامهنگارها و ویراستارها
- توانایی توسعهیافته برای نگارش گزارشهای کوتاه روزنامهای
آمادهسازی و مواد لازم
برای این درس، شما نیازمند روزنامه (ملی و محلی) هستند. بیشتر روزنامهها دارای طرحی برای فروش یکجا برای مدارس هستند و با این کار تخفیفهایی عرضه میکنند. از دانشآموزان بخواهید روزنامههای محلی موجود را به کلاس بیاورند.
روند انجام کار
بخش اول: خواندن روزنامه
کلاس را به گروههای کوچک تقسیم کرده و روزنامهها را میان آنها توزیع کنید. به هر گروه 10 دقیقه یا بیشتر فرصت دهید تا روزنامه را به صورت جسته و گریخته مطالعه کنند و آنگاه یک بازی فکری ترتیب دهید.
فعالیت
لیستی از آیتمهای درون روزنامه را که دانشآموزان علاقمند به یافتن آنها هستند به آنها بدهید. در اینجا مثالهایی از این آیتمها بیان میشود:
- یک تیتر (حروف بزرگ بالای گزارش که شبیه عنوان است) برای گزارش تهیه شده از یک کشور دیگر
- آگهی یک خودرویی که اولیای شما مایل به خرید آن هستند
- تصویری از یک اتفاق محلی
- زمان شروع پخش فیلمی که دوستدار مشاهدهی آن هستید
- کلمهای روی صفحهی اول که معنای آن را نمیدانید
- کارتون موردعلاقهی شما
- نتیجهی یک بازی ورزشی
- سردترین مکان کانادا
- صحبتی با ویراستار
بحث
چیزهای مختلفی درون یک روزنامه وجود دارد مثل: داستانها و گزارشها، تصاویر، انواع آگهیها.
- وقتی روزنامهای را ورق میزنید چه چیزهایی را میبینید؟ (این فکربکر را با دانشآموزان انجام داده و پاسخهای آنها را بنویسید.)
سوالات زیر را از دانشآموزان بپرسید:
- چرا مردم روزنامه میخوانند؟
- مردم به دنبال چه اطلاعاتی درون روزنامهها هستند؟
- آیا دلایل دیگری میشناسید؟
بخش دوم: روی صفحهی اول روزنامه چه میبینید؟
(توجه: معلمان شاید بخواهند به صفحات اول دو یا سه روزنامهی مختلف در طی این تمرین نگاه انداخته و آنها را با هم مقایسه کنند.)
قبل از شروع، عبارات و اصطلاحات روزنامهای زیر را با دانشآموزان مرور کنید:
بنر: یک تیتر برجسته در صفحهی اول، که معمولاً کل عرض صفحه را پر میکند.
سطر زیر عنوان: نام نویسنده که در بالای خبر یا گزارش درج میشود.
کپشن یا سرلوحه: توضیحات مربوط به یک عکس و تصویر.
خط اعتبار: خطی که منبع گزارش یا عکس را معتبر میکند.
تیتر (هدلاین): عنوانی که به یک گزارش داده میشود.
خلاصه: چندین جملهی ابتدایی یک گزارش خبری که نکات مهم آن خبر را به صورت خلاصه بیان میکند.
عکس سیمی: تصویر ارسال شده از طریق تلفن یا تلگراف
بحث
صفحهی اول روزنامه چیزی است که خوانندگان گاه و بیگاه را مجذوب خرید روزنامه میکند، و لذا ویراستاران باید گزارشهایی را انتخاب کنند که برای خواننده جذاب باشد و مردم قصد خواندن آن را داشته باشند. ویراستاران برای انتخاب مهمترین گزارشها به سلایق مردم توجه میکنند. آیا افراد انتخاب شده برای مردم آشنا و مهم هستند؟ آیا گزارش منتخب جذاب و مناقشهانگیز است؟
سوالات زیر را از دانشآموزان بپرسید:
- چند تا گزارش میبینید؟
- گزارشها چقدر طولانی هستند؟
- آیا برخی از گزارشها طولانیتر از دیگری هستند؟
- کدام تیتر طولانیترین است؟
- چرا فکر میکنید که این تیتر از همه طولانیتر است؟
- آیا تصاویری روی صفحهی اول میبینید؟
- چه تصاویری هستند؟
- چه نوع افرادی در تصاویر میبینید؟
- چند تصویر در صفحهی اول وجود دارد؟
- تصاویر رنگی هستند یا سیاه و سفید؟
- چه نوع تصاویری را بیشتر از همه دوست دارید؟ چرا؟
- چرا صفحهی اول یک روزنامه خیلی اهمیت دارد؟
فعالیت فردی
- یک تیتر و گزارش مربوط به آن را از روزنامه جدا کرده و به دو بخش مجزا تقسیم کنید.
- گزارشها را با فرد دیگر در کلاس جابجا کنید طوری که مطمئن باشید وی تیتر گزارشی که به آنها دادهاید را ندیده است.
- گزارشی که از دوست خود تهیه کردهاید را خوانده و تیتری برای آن انتخاب کنید.
- سپس با تیتر اصلی آن گزارش مقایسه کنید.
- در روزنامهی خود، عنوان، عنوان اصلی و خلاصهای از گزارش را بنویسید؛ و به سوالات زیر پاسخ دهید:
- بنظر شما کدامیک موثرتر است؟ چرا؟
- چرا فکر میکنید ویراستار این تیتر بخصوص را انتخاب کردهاست؟
بخش سوم: چه چیزی درون روزنامه است؟
از دانشآموزان، که گروههای کوچکی را تشکیل دادهاند و روزنامه جلوی آنها قرار دارد، سوالات زیر را بپرسید:
- چگونه میفهمید که روزنامهای که در اختیار دارید حاوی چه اطلاعاتی است؟
- آیا فهرستی مانند فهرستی که در کتابها وجود دارد میبینید؟
- بخشها یا مقالات لیست شده در فهرست را بیابید.
- این بخشها کدامها هستند؟
- اگر یک روزنامهی محلی و یک روزنامهی ملی در اختیار دارید بخشهای مختلف آنها را با هم مقایسه کنید. اگر شما ویراستار روزنامه بودید چه بخشهایی را میگنجاندید؟ آیا به چیزهایی که در این روزنامهها وجود دارند فکر کردهاند؟ آنها کداماند؟
- آیا تصاویر درون روزنامهها با تصاویر صفحهی اول متفاوتاند؟ آیا اینها تصاویر کودکان هستند؟ افراد مسن هستند؟ تصاویر بیشتری از زنان وجود دارد یا مردان؟
- یک آیتم خبری کوتاه را از صفحهی دوم یا سوم انتخاب کنید. آن را برای کلاس بخوانید و از دانشآموزان بپرسید که چرا به این خبر در صفحهی اول روزنامه اشاره نشده است؟
بخش چهارم: یک گزارش روزنامهای چیست؟
یک گزارش روزنامهای به پنج سوال پاسخ میدهد که باید آنها را بدانید.
مثلاً از گزارش زیر کار را شروع میکنیم:
دیروز، آقای جان سگ خود را به گردش برد. جان قصد داشت پارک برود. او میخواست وقتی به پارک رسیدیند با سگ خود بازی کند. آنها با هم سرگرم شدند و تفریح خوبی داشتند. بعد آنها به خانه برگشتند.
(ستون سمت راست را شما بنویسید و از دانشآموزان بخواهید تا ستون سمت چپ را تکمیل کنند.)
داستان در مورد چه کسی است؟ | شخصیتها چه کسی (کسانی) بودند؟ |
داستان در مورد چه چیزی است؟ | جان و سگ او چه کردند؟ |
داستان در کجا اتفاق افتاد؟ | جان و سگ او کجا رفتند؟ |
داستان چه زمانی اتفاق افتاد؟ | چه زمانی جان و سگ او بیرون رفتند؟ |
چرا این اتفاق افتاد؟ | چرا جان و سگ او بیرون رفتند؟ |
بحث هدایتشده
چه نوع گزارشهایی را میتوانید در یک روزنامه بیابید؟
گزارشهایی مختلفی در یک روزنامه وجود دارد. برخی از اخبار در مورد مردم کشورهای جهان است. اینها را گزارشهای بینالمللی گویند.
برخی اخبار و گزارشها در مورد ایران است. ایران کشوری است که در آن زندگی میکنید. بنابراین گزارشهای مربوط به ایران را گزارشها ملی گویند.
برخی اخبار در مورد شهری است که در آن زندگی میکنید- حتی ممکن است برخی از افراد ذکر شده در روزنامه را از نزدیک بشناسید! این مردم در همان محل و یا اطراف آن زندگی میکنند. پس چنین گزارشهایی را گزارشها یا اخبار محلی گویند.
اگر جان و سگ او در هر کدام از محلهای زیر زندگی میکردند گزارش به چه شکل میبود:
- در چین؟
- در ایران؟
- در شهر شما؟
در همان گروههای کوچک تشکیلشده، از دانشآموزان بخواهید تعداد گزارشهای بینالمللی، ملی، و محلی موجود در روزنامهی خود را بشمارند.
- در هر کدام از روزنامهها چه تعداد گزارش آمدهاست؟
- چه چیزی باعث شده است به گزارش بینالمللی، ملی یا محلی تبدیل شوند؟
- گزارشهای بینالمللی در مورد چه نوع کشورهایی است؟ آیا گزارشها دارای تصویر هستند؟ وجود تصاویر چگونه به درک مکانی که آنجا را هرگز ندیدهاید کمک میکند؟
بحث هدایتشده:
موضوع گزارشها روزنامهای چیست؟
گزارشها روزنامه معمولاً در مورد مردمانی که کارهایی را انجام میدهند. برخی اوقات این گزارشها خوشحالکننده و بعضی مواقع ناراحتکننده هستند. اما همواره جالب و قابل توجهاند. گزارشها روزنامه به شما کمک میکنند تا چیزهای جدیدی در مورد مردمانی یاد بگیرید که هرگز آنها را از نزدیک ندیدهاید و از شما خیلی دورند. اگر روزنامهها نبودند شما شاید در مورد هیچ کس هیچ چیزی نمیدانستید!
یک روزنامه دارای گزارشهای متعددی است. برخی از آنها در مورد ملاقاتها هستند. برخی در مورد دولت و برخی در مورد پول و بانکها هستند. برخی در مورد ورزش، والدین، پدربزرگها و مادربزرگها، معلمان، پزشکان، و حتی کودکان هستند. روزنامهها در مورد همهچیز و همهکس مطلب دارند!
- در مدرسهی شما افراد چه کارهایی میکنند یا کردهاند که میتوانید در مورد آن مطلب بنویسید؟ (ایدهها ممکن است شامل بانک، تیم ورزشی، کنسرت یا تئاتر مدرسه، ملاقات اولیا و مربیان و سایر موارد باشد.)
فعالیت
از دانشآموزان بخواهید از طرح ارائه شدهی فوق که به طرح سوال میپرداخت استفاده کرده و در مورد یک گردش کلاسی (یا هر حادثهی دیگر) مطلبی تهیه کنند. فکربکر بکنید و از آنها بخواهید مطالبی آماده کنند.
- چه نوع گردشی بوده است؟ در آن چه اتفاقاتی افتاد؟
- چه کسانی به گردش رفتند؟
- به کجا رفتند؟
- چه زمانی رفتند؟
- چرا رفتند؟
ارزیابی
- کار گروهی و مشارکت کلاسی
- تحلیل تیترها
- ساختن داستان و گزارش در مورد گردش کلاسی
منبع: مدیا اسمارت
پاسخها