کاربرد ویکی پدیا در کلاس برای آموزش سواد رسانه ای
از ویکی پدیا میتوان به عنوان ابزاری خوب برای آموزش برخی از مفاهیم سواد رسانه ای استفاده کرد. در این مقاله درباره‌ی کاربرد ویکی پدیا در کلاس درس بخوانید.
آموزش دانش آموزان درباره اعتبار اطلاعات
بحث و گفتگو با معلم ها درباره اینترنت در کلاس اغلب به این حرف تکراری می رسد: “دانش آموزان نمی دانند چگونه در کلاس تحقیق انجام دهند؛ همه ی آنچه انجام می دهند استفاده از گوگل و ویکی پدیا است.”
منع کردن دانش آموزان از استفاده از ویکی پدیا مثل این است که به آنها بگوییم از کتابخانه استفاده نکنند. در حقیقت، ویکی پدیا بسیار شبیه به یک کتابخانه است: چیزهای مختلفی در آن است، توسط آدم های زیادی از منابع متنوعی جمع آوری شده است؛ برخی از مطالب آن مفید و برخی کمتر مفید هستند. ما دانش آموزان را از استفاده از کتابخانه منع نمی کنیم اما در عوض به آنها یاد می دهیم چگونه آنچه که می خواهند در آنجا پیدا کنند و قضاوت کنند که چه منبعی مفید و قابل اتکا است.
هنری جنکینز، رئیس مطالعات تطبیقی رسانه در دانشگاه ام آی تی، پیشنهاد می دهد که یاد گرفتن نحوه استفاده از ویکی پدیا راه خوبی برای دانش آموزان است تا آنچه او مهارت های سواد رسانه های جدید می نامد، به دست آورند، خصوصا مهارت بلوغ جمعی (همکاری با دیگران در خلق، به دست آوردن و قضاوت اطلاعات)، قضاوت (ارزیابی قابل اعتماد بودن و مفید بودن اطلاعات)، شبکه سازی (یافتن، در آمیختن و پخش اطلاعات) مذاکره (حرکت میان بافت ها فرهنگی و جغرافیایی متفاوت و اجتماعات متفاوت.)
مقاله مرتبط: جستجوی اطلاعات و اعتبار سنجی آنها در اینترنت
نگرانی معلم‌ها درباره کاربرد ویکی پدیا
بیشترین نگرانی که معلم ها در مورد ویکی پدیا دارند، قابل اعتماد بودن آن است. درست است که ویکی پدیا ساختار بازی دارد و به همین دلیل امکان غلط بودن اطلاعت در آن وجود دارد اما در عمل به نظر می دسد که کمتر از آنچه ممکن است انتظار داشته باشیم اشتباه وجود دارد. هر چند قابلیت اعتماد به آن نباید نادیده گرفته شود.
ویکی پدیا می تواند برای آموزش دانش آموزان به عنوان خوانندگانی که نگاه انتقادی به محتوای هر چیزی دارند، استفاده شود. در نتیجه باز بودن ویکی پدیا، این وبسایت راههای زیادی برای قضاوت در مورد قابل اعتماد بودن مقالات پیشنهاد می دهد.
برای شروع، هر کاربر ویکی پدیا (ویرایشگر ویکی پدیا) که درمورد کیفیت یک مقاله نقطه نظری دارد می تواند یک بنر تمیزکاری (clean up banner) بگذارد. برای مثال ممکن است یک مقاله بی طرفانه به نظر نرسد و یا اینکه منابع قابل اتکای کمی دارد یا اینکه کسی که مقاله را منتشر کرده است با موضوع مقاله تضاد منافع داشته باشد. در این صورت می توان بنر تمیزکاری در آن مقاله گذاشت که آن را نیازمند بازنگری می کند. به همین دلیل، ویکی پدیا هیچ تفاوتی با دیگر منابع ندارد (خصوصا منابع آنلاین)، از این نظر که می بایست به آن نقادانه و شکاکانه نگاه کرد.
امکان ارزیابی ویکی پدیا
ویکی پدیا امکانات دیگری برای قضاوت و قابلیت اعتماد به یک مقاله را دارد. برای مثال تقریبا هر مقاله ویکی پدیا بر اساس دقیق بودن، کامل بودن و سبک نوشتن ارزشگذاری می شود. این ارزشگذاری ها مقیاس خاصی را دنبال می کنند. به عنوان مثال C، B ، یا GA (مقاله خیلی خوب) و مقاله هایی با رتبه GA یا بهتر می توانند در یک تحقیق جدی استفاده شوند. مقالات همچنین می توانند به عنوان مقالات برجسته، حرفه ای، بسیارخوب و کامل و غیره کاندید شوند.
راهنمای کامل این رتبه بندی در ویکی پدیا: https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Version_1.0_Editorial_Team
راه مفید دیگر برای اثبات قابلیت اعتماد، بخشی است که به صفحه سابقه مقاله می رود. این صفحه همه ی ویرایش هایی که روی مقاله انجام شده است را خلاصه می کند و به خواننده اجازه می دهد تا تغییراتی که از همان ابتدا بر بروی مقاله انجام شده است را ببینند.
جدا از آموزش دانش آموزان در مورد چک کردن قابلیت اعتماد مقالات، معلم ها می توانند دانش آموزان را با این واقعیت آشنا کنند که دانش یک بدنه ثابت از واقعیت نیست بلکه بیشتر چیزی است که به طور مداوم در حال تکامل است و دانش آموزان نیز می توانند در این تکامل نقش داشته باشند. با استفاده از بخش ویرایش که منبع شهرت ویکی پدیا است، معلم ها می توانند دانش آموزان را وادارند تا یک مقاله را با هدف افزایش رتبه آن مقاله، ویرایش کنند.
استفاده از ویکی پدیا در کلاس چالش های خودش را دارد اما نباید تنها منبع دانش آموزان باشد. نقص های آن باعث می شود این فرصت فراهم شود تا به دانش آموزان یاد دهیم به اطلاعات نقادانه نگاه کنند.
منبع
Henry. What Wikipedia can Teach us About the new Media Literacies (part one). June 26, 2007. http://henryjenkins.org/2007/06/what_wikipedia_can_teach_us_ab.html
- Rosenzweig, Roy, Can History be open Source? Wikipedia and the future of the past. Centor for history and new media. 1999. http://chnm.gmu.edu/essays-on-history-new-media/essays/?essayid=42
پاسخ‌ها