اعتماد پیش نیاز صلح
الهام فخرایی

رسم بر این است که قصه ها یا با ورود قهرمان شروع شوند یا با رفتن او؛ انیمیشن “رایا و آخرین اژدها” نیز با ورود “رایا” شروع می شود.

“رایا” دخترک نوجوانی که سودای محافظت از الماس “روح سیسو” را دارد؛ آخرین اژدهایی که تمام قدرتش را در این الماس متمرکز کرد تا درون های پلید، زمین را ترک کنند.

تا پیش از آن در دوران طلایی که زمین مانند بهشت بود، انسان ها و اژدهایان بدون ترس در کنار هم زندگی می کردند، جادوی اژدها آب، باران و صلح می آورد. اما با هجوم درون های پلید، اژدهایان خودشان را قربانی کردند تا زمین و انسان ها را نجات بدهند.

با این حال، زمین بدون حضور آنها هرگز مثل قبل نشد و انسان ها دیگر نتوانستند به هم اعتماد کنند.

انیمیشن “رایا و آخرین اژدها” درباره “اعتماد” است، مفهومی کلیدی برای “صلح”… در ماجرای این انیمیشن بارها شاهدیم که رایا می بایست به دیگری اعتماد کند، اما بعد از همه اتفاقات ناگواری که رخ داده، اعتماد کردن سخت ترین کار دنیاست. در مقابل آخرین اژدها؛ “سیسو” هیچ تصور ذهنی از دروغ و بی اعتمادی ندارد و این همان چالشی است که داستان ما را به تجربه اش دعوت می کند.

انیمیشن “رایا و آخرین اژدها” گرچه نگاهی سنت گرا و اساطیری را دنبال می کند و ردپای فرهنگ شرق در آن مشهود است، اما به موضوعی می پردازد که هنوز یکی از پرسش های مطرح فلسفه در دنیای معاصر است:

اینکه اکنون چه راهکاری برای اعتماد داریم‌: کاهش اعتماد،اعتماد بیشتر، یا بازسازی اعتماد؟ (نگاه کنید به “Question Of Trust” اثر اونورا اونیل برنده جایزه برگروئن در سال ۲۰۱۷)

انیمیشن “رایا و آخرین اژدها” تلاش می کند به مخاطب نشان بدهد که بدون پذیرش خطر اولیه و نسبی اعتماد کردن، امکان ندارد بتوانیم به هم اعتماد کرده و صلح را برقرار کنیم.

در مقابل، افتادن در دام بازی «بخور تا خورده‌نشوی» آن طور که فایری‌کوشمن، روان‌شناس اخلاقی دانشگاه هاروارد، عنوان می کند “شهود اخلاقی ما را منحرف کرده و باعث می شود به جای اعتماد و همکاری، صرفا دنبال منفعت شخصی‌مان باشیم. دیدگاهی که به طور خاص در فرهنگ‌هایی شایع‌تر است که حاکمیت قانون در آن‌ها ضعیف، فساد بالا و اعتماد عمومی کم است.”

همان طور که در “رایا و آخرین اژدها” می بینیم که چطور فساد همه جا را فرا گرفته و حتی کودک که نماد پاکی و راستی است “رایا”را فریب می دهد.

از ویژگی های متمایز این اثر نقش آفرینی برابر زنان و مردان فارغ از کلیشه های جنسیتی است. ضمن اینکه بر کنشگری به جای نشستن و در انفعال انتظار کشیدن تاکید دارد.

حذف تقابل های معمول بین دو جنس، طبقات اجتماعی، موجودات زمینی و فرازمینی، از جمله برتری انسان نسبت به سایر موجودات نیز از نقاط قوت آن محسوب می شود.

در این انیمیشن با طرح داستان هر کدام از شخصیت ها، مفهوم “دیگری” به معنای منفی آن رنگ می بازد تا آن جا که اعتماد و اتحاد ممکن می شود. رنگ و بوی سنتی داستان، طراحی زیبا، ریتم مناسب و محتوای مهم در کنار هم “رایا و آخرین اژدها” را به ویژه برای نوجوان ها پیشنهادی دیدنی و قابل توصیه می کند.

مفاهیم:
اعتماد، صلح، حقیقت، انفعال، کنشگری، طبیعت، محیط زیست، سنت، خیال، واقعیت، محیط، فداکاری، مراقبت، اراده و…

@RadioP4C