جشن های ایرانی

کودکان را با رسوم و آیین های میهنی آشنا کنیم.

الهام فخرایی

جشن آبانگان

این جشن برابر با روز دهم آبان برگزار می شود و قدمت آن به دو هزار سال قبل و الهه آناهید برمی گردد که در ایران باستان نگهبان آب‌های روان بوده است.

در افسانه های ایرانی آمده که آناهید یا آناهیتا گوشواره ای چهارگوش در گوش ها، تاجی با ستاره‌ی هشت گوش بر سر، كفش‌هایی درخشان در پا و بالاپوشی زرین بر دوش داشته و با ارابه ای که چهار اسب سفید آن را حمل می کنند، از آبها محافظت می کند. این اسب‌ها ابر، باران، برف و تگرگ هستند.

چرا جشن آبانگان؟

برخی شروع جشن آبانگان را به پیروزی ایرانی ها در جنگ با توران، و افراسیاب نسبت می دهند که “زو” پسر تهماسب دستور داد کاریزها و نهرهایی را که در جنگ ویران شده بود، لایروبى کنند و آب دوباره جاری و روان شد و مردم آمدن آب را جشن گرفتند.

در برخی منابع هم گفته شده هشت سال خشکسالى بود تا اینکه در ماه آبان، باران بارید و از آن به بعد هر سال جشن آبانگان برگزار شد.

برای ایرانی های باستان، عناصر چهارگانه طبیعت مهم و محترم بوده و آلوده کردن آب، خاک، هوا و آتش را کاری ناپسند می دانستند. برای همین در این روز مردم در کنار رودها جمع می شدند، نیایش می کردند و سفره های نذری داشتند.

هنوز هم آب در فرهنگ ایرانی، جایگاه ویژه ای دارد، مثلا اگر ناخواسته آبى بریزد، مى‌گویند آب روشنایى است یا برای بدرقه مسافر آب به زمین مى‌پاشند تا به سلامت و زود از سفر برگردد، موقع استقبال زمین را آب پاشی می‌کنند، حتی اعتقاد به اینکه آب ناخواسته و یا نطلبیده، مراد است همه نشانگر احترام و ارزشى است که ایرانی ها برای آب قائل اند.

اما هدف اصلی از برگزارى این جشن ستایش پروردگار، پاکسازی طبیعت، گردهمایی و دیدار مردم، سرور و شادمانى، بخشش و بزرگواری نسبت به بینوایان و زیردستان بوده است.

فعالیت:

درباره این آیین ها با کودکتان صحبت کنید و آن ها را به روش خودتان جشن بگیرید. اگر برایتان امکان دارد، به طبیعت بروید و یک برنامه پاکسازی فردی یا گروهی برای چشمه ها و رودها ترتیب بدهید، بعد نزدیک آب بنشینید، به صدای آب گوش بدهید و درباره چرخه آب، اهمیت و نقش آن در زندگی و حیات انسان و سایر موجودات، نقش ما در حفاظت از آب و… صحبت کنید.

چندشاخه گل نیلوفر یا یک گلدان تهیه کنید، با بچه ها درباره این ماه و جشن یک نقاشی بکشید و به این بهانه مراقبت از آب و گیاه را با کودکتان تمرین کنید.

یادمان باشد هر کدام از این جشن ها بهانه ای است برای ارتباط، همدلی و یادآوری نیکی ها.

منبع داده ها برای اطلاعات بیشتر:

هاشم رضی، کتاب گاه‌شماری و جشن‌های ایران باستان