روش حدس و آزمایش در حل مساله

این مبحث می‌تواند بخشی از مبحث جمع و تفریق اعداد دو رقمی یا اعداد با رقم‌های بالاتر باشد. در این مبحث دانش‌آموزان می‌توانند بین جمع و تفریق اعداد و افزایش یا کاهش یکی از اعداد در جمع و تفریق ارتباط برقرار کنند.

تدریس این مبحث نیاز به مشارکت همه دانش‌آموزان دارد. در فعالیت‌های طراحی شده بیشتر روی ارائه روش‌های دانش‌آموزان تمرکز می‌کنیم و درستی آنرا بررسی می‌کنیم. دانش‌آموزان راه‌حل‌های همدیگر را می‌شنوندو اگر راه‌حل مشابه داشتند اعلام می‌کنند و در صورتی که راه‌حل متفاوت داشتند ارائه می‌دهند.

در این قسمت دانش‌آموزان برای عدد مجهول یک عدد را به‌عنوان حدس اول برای حل معادله انتخاب می‌کنند. بعد از حل معادله و بدست‌ آوردن جواب و مقایسه آن با جواب مساله، عدد حدس اول را به نسبت جواب و جمع یا تفریق بودن معادله، افزایش یا کاهش می‌دهند تا به جواب برسند.

· برای شروع این مبحث می‌توانیم با چند تمرین شروع کنیم:

۱-ارائه سه عدد به دانش‌آموزان مانند ۹و ۱۲ و۳ . از بچه‌ها می‌خواهیم با استفاده از این عددها جمع و تفریق بسازند.

۳=۱۲-۹ و۱۲=۳+۹و…

۲-به دانش‌آموزان یک جمع یا تفریق ارائه می‌دهیم و در یکی از دو عدد جمع یا تفریق تغییر ( افزایش یا کاهش) ایجاد می‌کنیم و از بچه‌ها می‌خواهیم تغییر در حاصل را بدست‌آورند. مثال: ۵۳=۴۲+۱۱

اگر ۴۲ به ۳۸ تغییر کند جواب مساله چه تغییری می‌کند؟

۳-شروع حل مساله به روش حدس و آزمایش با عدد‌های یک رقمی و شنیدن روش دانش‌آموزان

در ادامه مثال‌هایی از اعداد دو رقمی با جمع و تفریق می‌آوریم و راه‌حل بچه‌ها را می‌شنویم. بعد از این جلسه با مساله‌های این قسمت با بچه‌ها تمرین حل می‌کنیم. در این مساله‌ها فقط جواب معادله مشخص است. هر مجهول یک ضریب دارد و جمع دو مجهول نیز در اطلاعات مساله آمده است. مانند مثال‌های زیر:

۱-در یك مزرعه روی هم 4 تا شترمرغ و گوسفند هستند. آن ها روی هم 14پا دارند. (هر شترمرغ 2پا و هر گوسفند 4پا دارد). در این مزرعه چند تا شترمرغ و چند تا گوسفند است؟

۲-در یک پارکینگ ۶ موتور و ماشین پارک شده است. اگر ماشین‌ها و موتورها روی هم ۲۰ چرخ داشته باشند، چند ماشین و چند موتور دراین پارکینگ وجود دارد؟

پیشنهاد می‌شود مساله‌های این قسمت در قالب بازی باشد و از تکرار و تمرین و حفظی حل کردن این نوع مساله‌ها خودداری کنیم و بیشتر تمرکز را روی ارائه حل مساله و شنیدن راه‌حل‌های متنوع و شنیدن آنها توسط دانش‌آموزان تمرکز کنیم.

پریسا پژوهی