طرح درس خلاقانه مدیریت رسانه توسط دانش آموزان

طرح درس مدیریت رسانه با فعالیت های خلاقانه قوه ی تخیل دانش آموزان را به کار می اندازد و به آنها در فهم عملکرد رسانه ها از جمله رادیو وتلویزیون کمک می کند.

برای دانش آموزان کلاس اول تا هشتم

پی دی اف طرح درس مدیریت رادیو و تلویزیون را اینجا دانلود کنید.

مرور کلی طرح درس

تصور کنید که مدیریت رسانه را بر عهده دارید و می خواهید تصمیم بگیرید چه چیزی در تلویزیون و رادیو پخش شود. شما چگونه تصمیم می گیرید که چه چیزی را به روی آنتن بفرستید و پخش کنید. چطور می خواهید میان آنچه مخاطبان می پسندند و نیاز کسانی که به شما تبلیغات می دهند؛ همچنین ذائقه ی خود تعادل ایجاد کنید و همه را با هم داشته باشید؟ در این طرح درس، دانش آموزان درباره‌ی این موارد و سوال های دیگر از طریق فعالیت های ارائه شده در این طرح درس، کندوکاو می کنند. فعالیت هایی که به آن‌ها این فرصت را می دهد تا برای آنچه از رادیو و تلویزیون می خواهد پخش شود در یک محدوده زمانی مشخص، برنامه ریزی کنند.

این طرح درس در قالب 5 مرحله طراحی شده است:

مرحله اول: به دانش آموزان این فرصت را می دهد تا درباره‌ی آنچه می خواهند پخش کنند، ایده پردازی کنند.

مرحله دوم: دانش آموزان اطلاعاتی درباره‌ی عادت های گوش دادن و تماشا کردن خود و دیگران به دست می آورند.

مرحله سوم: دانش آموزان ابعاد متنوع یک برنامه ی خاص را به منظور یادگیری در مورد روش هایی که آن برنامه، مخاطبان و آگهی دهندگان را جذب می کند، مطالعه می کنند.

مرحله چهارم: دانش آموزان یک برنامه برای پرکردن زمان یک بلوک زمانی رادیو و تلویزیون تولید می کنند، ضمن اینکه مخاطبان و آگهی دهندگان را نیز در نظر می گیرند.

مرحله پنجم: کلاس معیارهایی برای ارزیابی برنامه های زمانی انتخاب خواهند کرد، سپس آن‌ها را ارزیابی خواهند کرد.

تطبیق دادن طرح درس با دانش آموزان در مقاطع مختلف زمانی و مهارت های هر مقطع

فعالیت ها را با سطح مهارت های دانش آموزان خود و اینکه تا چه اندازه می توانند به صورت مستقل برخی از کارها را انجام دهند؛ همچنین با تعداد متغیرهایی که شما معرفی می کنید، تطبیق دهید.

برای دانش آموزان کلاس اول و دوم، فعالیت ها را به همراه کل کلاس (و نه گروهی یا فردی) کار کنید. تا کلاس سوم، بسیاری از دانش آموزان قادر خواهند بود تا فعالیت هایی را به صورت گروههای کوچک و با کمک معلم انجام دهند. دانش آموزان کلاس چهارم به بعد، کمتر و کمتر به کمک معلم نیاز دارند. بیشتر دانش آموزان کلاس 8 می توانند بعضی از فعالیت های این طرح درس را به صورت مستقل انجام دهند.

در مورد دانش آموزان کلاس های اول تا سوم، ممکن است شما فقط بخواهید در مورد عادت های تماشای خودشان فکر کنند. از آن‌ها بخواهید تا نام برنامه های تلویزیونی را بنویسند و به وجود یا عدم وجود تبلیغات در آن‌ها توجه کنند و در کنار هر برنامه بنویسند که تبلیغات دارد یا نه. با معرفی ژانرها، طبقه بندی محصولات تبلیغی و تحلیل تکنیک های فروش که در برنامه استفاده شده است، می توانید تکلیف آن‌ها را کمی پیچیده تر کنید.

از دانش آموزان بخواهید تا بخش های مختلف برنامه ریزی زمانی را تحلیل کنند (صبح، عصر، ساعت پر بیننده، آخر شب، آخر هفته) و کانال های مختلف را با یکدیگر مقایسه کنند. آن ها باید به این سوال پاسخ دهند که چگونه این کانال ها نیازهای مختلف مخاطبان متفاوت را برآورده می کنند؟

نتایج مورد انتظار

دانش آموزان نسبت به نقش تلویزیون و رادیو در زندگی خود و مدیریت رسانه آگاه می شوند
آن ها خواهند فهمید که چگونه محصولات پخش شده را مصرف می کنند
آن‌ها نسبت به گرایش های مختلف در مصرف محصولات پخش شده از رادیو و تلویزیون آگاهی پیدا می کنند
نحوه‌ی تجارت در رادیو و تلویزیون را درک می کنند
نسبت به اینکه چگونه برنامه های مختلف برای زمان های خاصی در شبانه روز انتخاب و پخش می شوند، آگاهی پیدا می کنند
نسبت به اینکه چگونه کسانی که به تلویزیون و رادیو تبلیغ می دهند، مخاطبان خاصی را هدف قرار می دهند
شروع به تحلیل منتقدانه برنامه ای می کنند که تماشا می کنند
نقش مخاطب در نحوه زمان بندی برنامه را درک می کنند

اجرای طرح درس

به پخش برنامه ها در رادیو و تلویزیون فکر کنید

ایستگاه رسانه من: خیالپردازی کنید و بحث کنید

اگر دست شما بود چه چیزی در رادیو و تلویزیون پخش می کردید؟

از دانش آموزان بخواهید تا تصور کنند که آنان شبکه‌ی رادیویی یا تلویزیونی خودشان را دارند.

بر چه اساسی ساعت های مختلف شبکه را پر می کنند؟
چه برنامه هایی پخش می کردند؟
پخش چه برنامه هایی را لغو می کنند؟
چه برنامه های جدیدی را تولید می کنند؟
آیا تبلیغ پخش می کنند؟ فیلمهای خشونت آمیز چطور؟ آیا برنامه ها را بازپخش می کنند؟

از دانش آموزان بپرسید چه فاکتورهایی ممکن است بر تصمیم گیری آن ها در مورد انتخاب محتوا تاثیر بگذارد. برای مثال:

آیا آن‌ها برنامه ها را تنها بر اساس ذائقه های شخصی خود انتخاب می کنند یا برای شان مهم است که مخاطبان دیگر هم از دیدن برنامه ها لذت ببرند؟
آیا آن‌ها برنامه هایی را که فکر می کنند برای مردم مفید هستند نیز پخش می کنند! مانند: اخبار، شوهای خبری و برنامه های آموزشی
آیا آن ها برنامه هایی را که برای خودشان جذاب نیستند، اما ممکن است برای بعضی از مخاطبان جذاب باشند انتخاب می کنند؟
آن‌ها چه نوع تبلیغاتی را برای پخش قبول می کنند؟

نکته: خیلی از این فعالیت ها می توانند در مورد رادیو و تلویزیون اجرا شوند، اما ممکن است که شما تصمیم بگیرید تنها رادیو یا تنها تلویزیون را در نظر بگیرید.

جمع آوری اطلاعات درباره‌ی آنچه ما نگاه می کنیم

در این بخش، دانش آموزان این فرصت را می یابند تا درباره ی اثر رادیو و تلویزیون در زندگی شان، اطلاعاتی را جمع آوری کنند. آن ها اطلاعاتی را در مورد چیستی، زمان و چگونگی آنچه که در تلویزیون و رادیو تماشا می کنند یا گوش می دهند، جمع آوری می کنند؛ سپس داده ها را ساماندهی خواهند کرد.

گفت‌وگو و کشف کنید: چگونه برنامه های رادیویی و تلویزیونی به شما می رسند؟

به همراه کل کلاس، بحث کنید که چه زمانی و از چه جایی دانش آموزان به رادیو گوش می دهند یا تلویزیون تماشا می کنند. ممکن است در خانه، در ماشین، در خانه دوستان یا در مدرسه یا اتوبوس باشد.

بحث کنید و پیش بینی کنید

کلاس به طور غالب چه چیزی تماشا می کند و گوش می دهد؟ چند وقت یکبار؟
برنامه های مورد علاقه‌ی کلاس چیستند؟
با دانش آموزان درباره ی اینکه چه چیزی در مورد رادیو دوست دارند، گفت‌وگو کنید. یک لیست از ایستگاه‌های رادیویی و نام برنامه هایی را که دوست دارند، تهیه کنید.

از دانش آموزان بخواهید تخمین بزنند چقدر از زمان شان را روزانه صرف گوش دادن به رادیو و تلویزیون می کنند. لیستی از برنامه هایی را که تماشا می کنند و گوش می دهند، تهیه کنید. یک تخمین را ثبت کنید.

دفتر یادداشت رادیو و تلویزیون

از هر دانش آموز بخواهید به مدت یک هفته یک دفتر یادداشت داشته باشد. هر زمانی که دانش آموز به تلویزیون نگاه می کند یا رادیو گوش می کند می بایست این اطلاعات را در دفتر ثبت کند: روز، ساعت، نام برنامه، مدت زمان تماشا/گوش کردن.

دانش آموزان بزرگتر می توانند این را هم ثبت کنند که آیا به صورت تنهایی برنامه را تماشا کرده اند یا به صورت گروهی؟ چند بار کانال را عوض کرده اند و فعالیت های مرتبط دیگری را حین تماشای تلویزیون یا گوش دادن به رادیو انجام داده اند؟ به عنوان مثال: غذا خوردن، با تلفن حرف زدن یا انجام تکالیف.

این اطلاعات می تواند با روش ها ی متنوعی دستکاری و سازماندهی شود:

اطلاعات مربوط به زمان تماشا یا گوش دادن کل کلاس را می توانید چارت بندی کنید یا روی نمودار بیاورید. ممکن است بخواهید میانگین آن را حساب کنید و یا ساعت هایی را که بیشتر دانش آموزان در حال گوش کردن یا تماشا کردن بوده اند، از روی داده های جمع آوری شده توسط دانش آموزان پیدا کنید.
اطلاعات برنامه ها می تواند بر اساس ژانر طبقه بندی شود (کمدی، درام، ورزشی، موسیقی و غیره)، یا می تواند بر اساس مدت زمان یا شماره کانال طبقه بندی شود.
شما می توانید برنامه ها را بر اساس تعداد دانش آموزانی که آن را دوست دارند، روی نمودار بیاورید.

ژانرها

ژانرها را به دانش آموزان معرفی کنید.
برای آن‌ها شرح دهید که برخی از برنامه ها، داستان ها، فیلم های سینمایی، مجله ها و مانند آن می توانند طبقه بندی شوند.
مثال هایی برای هر ژانر بیاورید.
از دانش آموزان بخواهید مثال هایی از فیلم های سینمایی، شوهای تلویزیونی، داستان ها و غیر بیاورند که در همان ژانری است که شما آن را معرفی می کنید. برخی از مثال ها ممکن است در دو ژانر قرار بگیرند.
از دانش آموزان بخواهید که به صورت گروهی یا فردی تصاویر یا واژه هایی را برای ساختن یک کولاژ که هر ژانر را شرح می دهد، استفاده کنند. لیستی از داستان ها، شو ها و سینمایی هایی که متعلق به ژانر باشد را نیز بگنجانید.

نظرسنجی و نمودار برنامه های مورد علاقه

هدف این است که بفهمیم دانش آموزان مدرسه چه چیزی از تلویزیون را دوست دارند که تماشا کنند. برای دانستن در این مورد از کلاس بخواهید تا از مدرسه نظرسنجی کند. به دانش آموزان یادآوری کنید که آن‌ها مجبور نیستند از همه ی دانش آموزان مدرسه نظرسنجی کنند. در یک نظرسنجی، از برخی از آدم ها سوال‌هایی پرسیده می شود و پاسخ های آنان برای پیش بینی در مورد نظر بقیه‌ی افراد استفاده می شود.

از دانش آموزان بپرسید باید از چند نفر سوال بپرسند تا به پاسخ در مورد آنچه مدرسه دوست دارد از تلویزیون تماشا کند، برسند. به دانش آموزان اجازه دهید تا خودشان پارامترها را تعیین کنند، مثلا : تعداد افرادی را که در هر مقطع از آن ها سوال پرسیده می شود؛ همچنین تصمیم بگیرندکه آیا معلم ها نیز در نظرسنجی در نظر گرفته شوند یا نه.

یک چارت می تواند برای ثبت اطلاعات نظرسنجی توسعه داده شود. کلاس را تشویق کنید تا داده هایی را درباره‌ی مقطع تحصیلی جمع آوری کنند. دانش آموزان بهتر است به صورت جفت جفت نظرسنجی را انجام دهند. مکان‌هایی که می توان در آن‌ها نظرسنجی کرد می تواند داخل سالن، داخل حیاط بازی و کتابخانه باشد.

دانش آموزان می توانند داده ها را به چند طریق سازماندهی کنند. به عنوان مثال: پنج تا از فیلم هایی که کل مدرسه بیشتر از همه دوست دارند، 5 تا از فیلم هایی که هر مقطع بیشتر از همه دوست دارد و غیره.

چیزی که ما تماشا می کنیم: ژانرها

در عین حال که از نظرسنجی ها استفاده می کنید، هر برنامه ای را که به آن اشاره شده است، بر اساس ژانر طبقه بندی کنید. از نمودارها برای کشف اینکه چه ژانرهایی در کل مدرسه یا در مقاطع مختلف بیشتر مورد پسند هستند، استفاده کنید.

چه چیزی در حال پخش است: ژانرها

یک محدوده‌ی زمانی را که بیشتر دانش آموزان پای تلویزیون هستند، انتخاب کنید. از دانش آموزان بخواهید تا برنامه هایی را که در این محدوده زمانی پخش می شوند، لیست کنند. از دانش آموزان بخواهید تا داده های خود را طبقه بندی کنند. ابتدا برنامه ها را بر اساس ژانر طبقه بندی کنند، سپس یک نمودار برای مقایسه‌ی تعداد برنامه ها در هر ژانر بکشند.

طی این محدوده‌ی زمانی، آیا برنامه های متنوعی پخش می شود؟
آیا این برنامه ها را بچه ها دوست دارند؟

تحلیل برنامه تلویزیونی

انتخاب یک برنامه

برای دانش آموزان توضیح دهید که آن ها قرار است یک برنامه ی تلویزیونی را بررسی کنند. آن‌ها می بایست چندین بار آن را نگاه کنند و از زوایای متفاوتی به آن فکر کنند. آن ها می توانند یک برنامه‌ی تلویزیونی از یک ژانر خاص را انتخاب کنند. بعد از انتخاب، دانش آموزان باید نام آن، نوع ژانرش، روز و ساعت پخشش؛ همچنین کانالی را که از آن پخش می شود، ثبت کنند. دانش آموزان می بایست کمی درباره‌ی انتخاب شان توضیح دهند.

برنامه زمانی: معنی آن چیست؟

با توجه به زمانی که برنامه روی آنتن می رود، از دانش آموزان بپرسید که چه کسی در آن زمان مخاطب آن برنامه است! کودکان؟ نوجوانان یا بزرگسالان؟
چند وقت یک بار آن برنامه پخش می شود؟
پراکندگی چه تاثیری بر عادت های تماشا دارد؟
چه اتفاقی می افتد اگر یک قسمت از برنامه را مخاطب از دست دهد؟

زمان: چگونه استفاده می شود؟

برنامه های رادیویی و تلویزیونی اغلب یک الگوی مشترک را برای پر کردن زمان شان در هر اپیزود به کار می برند:

یک برنامه‌ی تلویزیونی نیم ساعته ممکن است با یک تیزر کوتاه شروع شود؛
در ادامه چند تبلیغ پخش شود؛
تیراژ برنامه پخش می شود؛
یک سوم داستان پخش می شود؛
سپس تبلیغات پخش می شود؛
دو سوم آن پخش می شود؛
دوباره تبلیغات پخش می شود؛
بعد از آن تبلیغات پخش می شود؛
سپس ادامه‌ی داستان پخش می شود.

در یک مسابقه ی تلویزیونی ممکن است یک دور بازی کنند، سپس تبلیغات پخش شود، رقیبان معرفی شوند، جوایز معرفی شوند، تبلیغ هایی پخش شود، بازیکنان کمی بازی کنند، تبلیغات پخش شود، قسمت آخر بازی پخش شود، سپس به برندگان جوایزی داده شود.

از دانش آموزان بخواهید الگوی پخش برنامه های انتخاب شده را کشف کنند.
از دانش آموزان بپرسید طرح کلی یک اپیزود از برنامه ای را که انتخاب کرده اند، حین تماشای آن درآورند. طرح کلی می بایست از جایی که عنوان برنامه شروع می شود، آغاز شود. تبلیغات و دیگر ویژگی های اصلی آن برنامه را در بربگیرد. ضروری نیست که دانش آموزان طرح کلی داستان یا محتوا را دربیاورند، اما ممکن است در این مورد که آیا نمایش تلویزیونی از تیزر یا داستان ادامه دار استفاده می کند یا نه را ثبت کنند. تیزر صحنه‌‌ای کوتاه است که قبل از عنوان برنامه می آید و به بینندگان اطلاعاتی درباره ی آنچه که قرار است در آن برنامه نمایش داده شود، می دهد.

محتوا

از دانش آموزان بخواهید تا خلاصه‌ی کوتاهی را از داستان یا محتوای سه قسمت اول برنامه ای را که انتخاب کرده اند، بنویسند. آن‌ها ممکن است درباره‌ی نوع محتوایی که برنامه استفاده می کند، کلیاتی ارائه دهند. برای مثال: چیزهایی که ممکن است برای خانواده ها اتفاق بیافتد، وقایع بحث برانگیز ورزشی، زندگی در یک شهر کوچک، اطلاعات درباره‌ی حیوانات یا داستان های واقعی درباره‌ی نجات های پرماجرا. برای چه کسانی این نوع محتوا جذاب است؟ چه کسانی از این نوع برنامه ها لذت می برند؟

چه کسی؟

از دانش آموزان بخواهید لیست شخصیت های اصلی را بنویسند. از آن‌ها بخواهید تا ویژگی هایی چون: سن، جنس، انسان یا غیر انسان، ویژگی های شخصیتی و غیره را لحاظ کنند. یک کاراکتر را از برنامه، جدا کنید و از دانش آموزان بپرسید شباهت ها و تفاوت های این کاراکتر با دیگر شخصیت ها در چیست.

تبلیغات تجاری و غیرتجاری در برنامه

دانش آموزان باید زمانی که برنامه را تماشا می کنند یا ویژگی های آن را لیست می کنند، به تبلیغات در برنامه نیز توجه کنند. از آن‌ها بخواهید تعداد تبلیغات و محصولاتی را که در برنامه تبلیغ می شوند، بنویسند.
بپرسید آیا دانش آموزان به این محصولاتی که در برنامه تبلیغ می شود نیاز دارند؟
بپرسید آیا آن‌ها دوست دارند محصولاتی را که در برنامه تبلیغ می شوند، داشته باشند؟
آیا قبل از اینکه آن محصول را در تبلیغ ببینند، درباره ی آن شنیده یا دیده بودند؟

دانش آموزان ممکن است بتوانند تبلیغات را دسته بندی کنند. برای مثال: تبلیغات مربوط به غذا، اسباب بازی، وسیله‌ی خانه و غیره. این اطلاعات می توانند در قالب نمودار هم نمایش داده شوند. از دانش آموزان بپرسید که به نظر آن‌ها تبلیغ کنندگان فکر می کنند چه کسانی در حال تماشای برنامه در آن زمان هستند.

تحلیل گزارش

از دانش آموزان بخواهید تا اطلاعاتی را که جمع آوری کرده اند با یک تحلیل، جمع بندی کنند. بسته به سطح دانش آموزان، گزارش می تواند این موارد را شامل شود: چه چیزی از برنامه را دوست داشتند و چه چیزی را دوست نداشتند، مخاطب آن برنامه کیست یا به عبارت دیگر آن برنامه برای چه کسانی ساخته شده است، آیا آن برنامه برای مخاطبان جذاب است، چرا آن برنامه را در آن ساعت و زمان پخش می کنند؟

برنامه پخش خود در یک محدوده‌ی زمانی را طراحی کنید

از دانش آموزان بخواهید تا برنامه پخش برای تلویزیون یا رادیو را طراحی کنند. با توجه به سن و سطح دانش آموزان این متغیرها را باید در نظر بگیرند:

زمان پخش: برای کلاس اول و دوم بخواهید تا یک بلوک زمانی دو ساعته را پر کنند. برای کلاس 3 تا 6 بلوک زمانی 3 بعد از ظهر تا 10 شب را پر کنند و برای دانش آموزان کلاس 7 و 8 کل روز را برنامه ریزی کنند.
مخاطب: دانش آموزان کلاس اول و دوم ممکن است بخواهند فقط برنامه هایی را تنظیم کنند که به ذائقه خودشان خوش می آید، اما دانش آموزان کلاس 3 تا 8 بهتر است این موارد را در زمانبندی برنامه ها در نظر داشته باشند: کلاس، مدرسه، خانواده، همه ی سنین، جنس، قومیت ها، توانایی های جسمی و ذهنی، موقعیت های جغرافیایی، علایق و غیره.
تبلیغات: کلاس اول و دوم ممکن است بتوانند فقط در این مورد تصمیم بگیرند که تبلیغات در برنامه باشد یا نباشد، اما کودکان بزرگتر این توانایی را دارند که تعیین کنند چه نوع تبلیغ و محصولی برای مخاطبان در چه ساعاتی و در چه برنامه هایی پخش شود. آن‌ها همچنین می توانند به مدت زمان و زمان پخش تبلیغات نیز در زمانبندی برنامه های خود دقت کنند. کودکان کلاس 7 و 8 قادر خواهند بود حدس بزنند چه مخاطبانی جذب چه برنامه ای می شوند و چه محصولی را که تبلیغ می شود، ممکن است بخرند.
ژانرها: از کلاس 3 به بعد، از دانش آموزان بخواهید تا نوع ژانری را هم که در زمانبندی برنامه ها می گنجانند، بنویسند.

فرم زمانبندی

دانش آموزان ممکن است بخواهند روش خود را برای نشان دادن زمان بندی شان استفاده کنند. آن‌ها ممکن است بخواهند از جدول، چارت یا نمودار استفاده کنند. یا ممکن است زمان بندی خود را به صورت مقاله ارائه کنند. می توانید این فرم را نیز به آن‌ها بدهید تا برنامه ی خود را در آن بگنجانند:

ارزیابی

از دانش آموزان بخواهید برنامه‌ی زمانبندی خود را ارائه کنند. بقیه ممکن است از او سوال هایی بپرسند یا تغییراتی در برنامه ها و زمانبندی ها بدهند.

منبع: ترجمه شده از وبسایت مدیا اسمارت