آموزش سواد رسانه ای به دانش آموزان (بخش اول)
در این سلسله مقالات هم پیشنهاد کلی و و هم پیشنهاد محتوا-محور را برای آموزش سواد رسانه ای به دانش آموزان مطرح می‌کنیم. بیشتر این راهبردها در واقع تغییرات جزئی و ساده در عملیات موجود کنونی هستند و اغلب آنها را می‌توان با سطوح مختلف تحصیلی سازگار کرد و در هم آمیخت.
مقاله مرتبط: آموزش سواد رسانه ای به دانش آموزان (بخش دوم)
مقاله مرتبط: آموزش سواد رسانه ای به دانش آموزان (بخش سوم)
نکته مهم پیش از شروع
یک نکته‌ی مهم قبل از شروع آموزش سواد رسانه ای به دانش آموزان آن است که صِرف استفاده از رسانه‌ی غیرچاپی یا فناوری‌های جدید توسط دانش‌آموزان لزوماً به این معنی نیست که ما در حال آموزش سواد رسانه‌ای هستیم. در همین راستا، تعلیم دانش‌آموزان به استفاده از فناوری‌های جدید رسانه‌ای به منظور پیام‌رسانی، هرچند هدف مفیدی است، اما لزوماً بدان معنا نیست که کلاس درگیر موضوع سواد رسانه‌ای است.
فعالیت‌های سواد رسانه‌ای متفاوت از یکپارچه‌سازی کلی فناوری یا فرهنگ عموم است و تاکید آنها بیشتر روی پرسش و پاسخ با دانش‌آموزان است. در رویکرد ما به سواد رسانه‌ای، فعالیت‌ها با اهداف برنامه‌ی درسی و نیازهای دانش‌آموزان آغاز می‌شود.
شیوه‌های کلی یکپارچه‌سازی سواد رسانه‌ای
کار خود را با برخی تغییرات جزئی آغاز می‌کنیم تغییراتی که می‌توان آنها را با بسیاری از مواد درسی و سطوح تحصیلی سازگار کرد.
تمرین‌ها یا سوالات کلی را با مثال‌های مربوط به رسانه جایگزین کنید.
- یک معلم ریاضی که محاسبات مربوط به کار با ممیزها را آموزش می‌دهد می‌تواند صورت یک مساله‌ی ریاضی را با مساله‌ای مرتبط با رسانه جایگزین کرده و با بحثی کوتاه در مورد مشکلات ناشی از مساله کار را ادامه دهد (مثلاً، یک شرکت تولید نوشابه مبلغ 500،000 دلار را پرداخته است تا یک آگهی تلویزیونی 30 ثانیه‌ای تولید کند و برای پخش آن در تلویزیون در حین پخش برنامه‌ی Super Bowl نیز هزینه‌ی 5/2 میلیون دلار را تقبل کرده‌است.
- اگر قیمت هر نوشابه 50 سنت باشد، چند نوشابه باید فروخته شود تا هزینه‌ی آگهی جبران شود؟ یا یک معلم مدرسه‌ی ابتدائی که با دانش‌آموزان کار می‌کند تا صفات را تشخیص دهند می‌تواند کاربرگ‌های استاندارد جملات را با نسخه‌‌ای نوشته‌شده از تبلیغ و جذب مشتری جایگزین کند. دانش‌آموزان موظف می‌شوند دور صفت‌ها خط بکشند، تعریف هر کدام از آنها را بحث کرده و نسخه‌ی نوشته را با تغییر دادن و یا حذف کردن صفات قرائت کنند، و در نهایت تاثیرگذاری محصول تبلیغ شده در هر دو نسخه (حاوی صفات و بدون آنها) را با هم مقایسه کنند.
شناسایی لحظات آموزش‌پذیری
- مثلاً به جای اینکه شمای معلم خود را از بحث و گفتگوی میان دانش‌آموزان در مورد فیلم‌ها یا سریال‌های تلویزیونی کنار بکشید از این فرصت‌ها برای یادگیری در مورد کاربرد رسانه توسط دانش‌آموزان خود و ارتقاء سطح آگاهی آنها از گزینه‌های مختلف انتخاب رسانه‌ی آنها بهره ببرید. بدون اینکه قضاوتی کرده باشید آنها را تشویق کنید تا انواع سوالاتی را بپرسند که به آنها کمک می‌کند تا در مورد تجارب رسانه‌ای خود تفکر انتقادی داشته باشند.
استفاده از رسانه‌ی غیرچاپی در کنار رسانه‌ی چاپی به عنوان منابع اطلاعاتی را تشویق کنید.
- برای آموزش سواد رسانه ای به دانش آموزان وقتی از برنامه های صوتی، تصویری یا دیجیتالی استفاده می‌کنید مراقب باشید که نشان دهید این رسانه‌ها می‌توانند منابع مهمی برای یادگیری و گوش دادن فعال باشند در کنار این که نقش سرگرمی هم دارند.
- از دانش‌آموزان بخواهید تا یادداشت‌برداری کرده و یا برای بحث روی محتوا آمادگی داشته باشند.
- به دانش‌آموزان کمک کنید تا روی آنچه که قصد دارید آن را فرا بگیرند متمرکز شوند؛ به این صورت که هدف خود مبنی بر بحث روی استفاده از رسانه‌ای خاص در جلسه یا جلسات بعد را با آنها به اشتراک بگذارید. این موضوع بخصوص در مورد رسانه‌هایی اهمیت دارد که دانش‌آموزان به استفاده از آنها برای سرگرمی عادت دارند، چون شیوه‌ای که دانش‌آموزان انتخاب می‌کنند تا توجه خود را روی آن متمرکز کنند روی آنچه که فرا می‌گیرند یا به خاطر می‌سپارند تاثیرگذار است، و افراد برای تسکین خستگی ذهنی معمولاً عادت به استفاده از رسانه‌ی سرگرمی و تفریحی دارند و نه رسانه‌های مربوط به یادگیری. انواع صحیح نشانه‌ها می‌تواند توجه دانش‌آموزان را به سمت مواد و محتوای خاصی سوق دهد و درگیری فعال آنها را شکوفا سازد.
استفاده از محتوای بصری
- برای آموزش سواد رسانه ای به دانش آموزان از بخش‌هایی از یک محتوای بصری یا صوتی استفاده کرده و تنها روی بخش‌های کلیدی که اهداف آموزشی شما را به بهترین شکل ممکن نشان داده و تحکیم می‌بخشند استفاده کنید. به طور مکرر بخش‌های طولانی محتوا را به حال توقف در اورده و روی آن بحث کنید و سوالاتی در همین حین بپرسید.
- وقتی رسانه را سر کلاس پخش می‌کنید در صورت امکان چراغ‌ها را در حالت روشن نگه دارید. خاموش کردن چراغ باعث می‌شود دانش‌آموزان حس کنند وقت خواب است! (ضمن آنکه نت‌برداری نیز سخت می‌شود).
- از استفاده از رسانه‌ی تصویری به عنوان پاداش امتناع کنید. این کار نه تنها به این معنی است که متون چاپی جدی‌تری از دیگر انواع رسانه هستند بلکه باعث می‌شود رسانه‌ی تصویری شبیه بیابان و متون چاپی شبیه گیاهان به نظر برسند. ما قصد داریم دانش‌آموزان با همه‌ی انواع رسانه به عنوان منابعی ارزشمند از اطلاعات آشنا شده و دیدگاه‌های جدیدی کسب کنند.
- به دانش‌آموزان در مورد نحوه‌ی صحیح استفاده از منابع غیرچاپی آموزش دهید.
منبع: مدیا اسمارت
پاسخ‌ها