کلیشه ها و تصورات قالبی چیستند؟

کلیشه ها و تصورات قالبی در رسانه ها به راحتی بازتولید می شوند. به همین دلیل است که شناخت آنها جزو مهارت های سواد رسانه ای است. در این مقاله درباره‌ی آنها بخوانید. 

این بخش می تواند مکمل طرح درس کلیشه های جنسیتی قهرمانان اکشن زن باشد.

کلیشه ها چگونه تولید می شوند؟

از آن‌جا که بیشتر برنامه های تلویزیونی کاملاً کوتاه هستند، باید هویت شخصیت‌ها در سریع ترین زمان ممکن بیان شود. برای انجام این کار، نویسندگان تلویزیون اغلب از کلیشه استفاده می‌کنند. کلیشه، تصویری ثابت یا معمول از یک شخص یا گروهی از افراد است. کلیشه ها معمولا از الگویی از لباس و رفتار تبعیت می‌کنند که به راحتی شناسایی و فهمیده می‌شوند. غالباً قضاوت درباره شخص یا گروه کلیشه‌ها را می‌سازد. این قضاوت ممکن است مثبت یا منفی باشد.

عموما کلیشه‌ها و تصورات قالبی مصنوعی‌تر، کامل‌تر (یا ناقص‌تر) و قابل پیش‌بینی‌تر از همتایان واقعی خود هستند. برای مثال، یک کلیشه‌ی متداول مردانه این است که: «مرد واقعی» ماجراجو، استاد، هوشمند و همیشه قابل اتکا و اعتماد است. کلیشه‌های جنسیتی در نظر گرفته شده اند تا برای بیننده ها شخصیتی را ارائه دهد که بتوانند به راحتی با آن ارتباط برقرار کنند. خطر کلیشه‌ها این است که اگر زیاد دیده شوند، می‌توانند بر نحوه‌ی درک بیننده از عموم مردان تأثیر بگذارند. کلیشه‌سازی مردانه می‌تواند مفهوم آنچه را یک مرد می تواند باشد یا انجام دهد، محدود کند و این می‌تواند بر انتظارات زنان و کودکان از مردان تأثیر بگذارد. حتی می‌تواند دیدگاه مردان و پسران را در مورد خود و نحوه‌ی رفتاری که باید داشته باشند، شکل دهد.

تصویرسازی از زنان

با اینکه تصویرسازی از زنان در تلویزیون تجاری بهبود یافته است، بسیاری از زنان همچنان به عنوان زن خانه‌دار به تصویر کشیده می شوند. بازیگران کودک تلویزیون معمولاً در نقش‌هایی با کلیشه‌های مربوط به جنسیت بازی می‌کنند- دخترانی که با عروسک‌ها بازی می‌کنند، در حالی که سرگرمی پسران ورزش است -، همه “شیطنت” می‌کنند و طوری صحبت می‌کنند انگار که بزرگسالانی باهوش هستند. به همین ترتیب، شخصیت مادران، سالمندان، افسران پلیس و رانندگان کامیون به سمت کلیشه گرایش پیدا می‌کند.

کلیشه های طبقاتی

کلیشه ها و تصورات قالبی طبقاتی در تلویزیون نیز رواج دارد. از گذشته، سیاهپوستان به عنوان خدمتگزاران خوشبخت یا مجرمان خطرناک به تصویر کشیده می‌شدند. در حالی که از این کلیشه‌ها در مدت زمان طولانی استفاده شده است؛ اکنون سوال اینجاست که چگونه ممکن است شخصیتی را که در اقلیت قرار دارد درستکار، باهوش و در طبقه متوسط ​​توصیف شود؟ به همین ترتیب، چگونه می‌توان بومیان آمریکای شمالی را به عنوان چیز دیگری غیر از ساکنان خیمه‌های مخروطی پوشیده از پوست به تصویر کشید؟

تصویر کلیشه ای از اقلیت ها

اغلب اوقات، اقلیت‌ها به صورت کلیشه‌ای به تصویر کشیده می‌شوند و تقریبا هیچ‌گاه به اندازه‌ی اکثریت، قدرتمند و ثروتمند نیستند. از آنجا که کلیشه‌ ها و تصورات قالبی می تواند کودکان را به سمت ایجاد برداشت‌های کاذب از گروه‌های مختلف اجتماعی سوق دهد، مهم است که دانش‌آموزان کلیشه و نقشی را که تصویرسازی تلویزیون، از زندگی نشان می‌دهد، درک کنند. برای اینکه تلویزیون خردمندانه تر عمل کند، دانش آموزان باید روشی که تلویزیون با مردم رفتار می‌کند و چگونگی ارتباط خودشان با شخصیت های تلویزیونی را بشناسند و بفهمند که چگونه این شخصیت‌پردازی‌ها می‌توانند بر عقایدشان درباره افراد واقعی اجتماع تأثیر بگذارد.