طرح درس آموزش نوشتن مقاله به دانش آموزان
مرور کلی
در طرح درس آموزش نوشتن مقاله به دانش آموزان، آنها یک مقاله‌ی خبری برای روزنامه‌ی مدرسه نگارش خواهند کرد. درس با یک بحث در مورد آزادی بیان و نقش مهمی که در روزنامه‌نگاری ایفا می‌کند آغاز می‌شود. سپس، دانش‌آموزان با نحوه‌ی خلق مقالات خبری برای توسعه‌ی پاراگراف‌ها و استفاده از مدل هرم معکوس آشنا خواهند شد. وقتی این کار انجام شد آنها زمان خواهند داشت تا موضوعات خود را انتخاب کرده، پژوهشی انجام داده، مقالات خود را نگارش و بازخوانی کرده و کار خود و دیگران را ویرایش کنند.
طرح درس مناسب برای: دانش آموزان کلاس سوم به بالا
مقاله مرتبط: افزایش سواد خبری دانش آموزان
فواید یادگیری
دانش‌آموزان توانایی خود را در موارد زیر نشان خواهند داد:
- درک عبارات و اصطلاحات و لغات روزنامه‌ای
- درک ساختار مقالات خبری
- تولید و نشر کار نگارشی با استفاده از فناوری مناسب
- تحلیل و ارزیابی اطلاعات و ایده‌های گردآوری‌شده از انواع منابع چاپی و الکترونیکی
- توسعه‌ی مهارت ویرایشی و بازخوانی متن
آماده‌سازی و مواد لازم
موارد زیر که در انتقای این طرح درس قرار دارند را روی کاغذ چاپ کنید:
- خلق یک مقاله‌ی روزنامه‌ای
- فرمولی برای یک مقاله‌ی خبری خوب نگارششده
اجرای طرح درس
این واحد باید حدوداً یک و نیم هفته طول بکشد.
- آزادی بیان – یک روز
- مقدمه‌ای بر روزنامه‌نگاری/فکربکر مدرسه‌ای- یک روز
- مقالات پژوهشی – دو روز
برنامه‌های روزانه‌ی درسی
روز اول
واحد روزنامه‌نگاری را با یک بحث در مورد آزادی بیان و معنا و مفهوم آن شروع کنید. دانش‌آموزان دوره‌ی راهنمایی نظرات قوی و محکمی در مورد این موضوع دارند و به آموزگار فرصت خوبی می‌دهند تا بازی وکیل مدافع شیطان را انجام دهد. کار را با پرسیدن سوالات زیر آغاز کنید:
- آیا عبارت “آزادی بیان” به گوش تان خورده‌است؟
- این عبارت از کجا نشأت گرفته‌است؟
- آیا فکر می‌کنید ما در ایران آزادی بیان داریم؟ چرا بله و چرا نه؟
- اینکه آزادی بیان کاملی داشته باشیم به این معناست که هرچه بخواهیم می‌توانیم بگوییم؟
اگر کل کلاس متفق‌القول باشد که بلکه ما باید آزادی بیان کامل داشته باشیم، آنگاه سوالات زیر را بپرسید:
- آیا توهین های قومی باید در کلاس مجاز باشد؟
- آیا آموزگار باید مجاز باشد که در کلاس ناسزا بگوید؟
- آیا دروغ گفتن مشکلی ندارد و ساختن شایعه در مورد کلاس‌های دیگر مجاز است؟
اگر کلاس به کل موافق است که خیر ما نباید آزادی بیان کامل داشته باشیم، آنگاه سوالات زیر را بپرسید:
- آیا فکر می‌کنید روزنامه‌ها باید قبل از نوشتن یک داستان یا گزارش در مورد یک فرد از وی اجازه بگیرند؟
- اگر شخص اجازه ندهد چه؟
- اگر داستان مهم باشد و آن شخص کلیدی اجازه ندهد؟ مثلاً اگر فهمیدید که مدیر از مدرسه اختلاس می‌کند آیا فکر می‌کنید مدیریت به شما این اجازه را خواهد داد که داستان را چاپ کنید؟
به دانش‌آموزان بگویید که آنها مقالاتی برای یک روزنامه‌ی مدرسه نگارش خواهند کرد. هر کدام از آنها مسئول یک مقاله خواهند بود اما می‌توانند با یک نفر دیگر نیز همکاری کنند و دو مقاله بنویسند. از آنها بخواهید در مورد موضوعی فکر کرده و روز بعد ایده‌هایی را سر کلاس بیاورند.
روز دوم
مقاله خلق یک مقاله‌ی روزنامه‌ای را بین بچه‌ها توزیع کنید.
یک صفحه‌ی بزرگ تابلو اعلانات کاغذی را روی یک میز در وسط کلاس قرار دهید. از دانش‌آموزان بخواهید تا حول کاغذ دایره بکشند. ایده‌هایی را برای موضوعات مقاله‌ی روزنامه‌ای خلق کنید. آنها را تشویق کنید تا همه‌ی جوانب مدرسه و فعالیت‌های آن را در نظر بگیرند. شاید لازم باشد به آنها در مورد موضوعاتی که باید توسط مدیر مدرسه تایید شود یادآوری کنید. در مورد محدودیت‌هایی که ممکن است به آنها بر بخورند توضیحاتی دهید. در برخی موارد، دانش‌آموزان ممکن است خود را بیش از حد سانسور کنند، و شما باید توضیح دهید که بهتر است گاهی ریسک کنند.
وقتی لیست به پایان رسید، از دانش‌آموزان بخواهید تا برای موضوعات نام‌نویسی کنند و اگر دوست داشتند تیم‌های دو نفره شکل دهند. تعداد مقالات را محدود کنید. به آنها توضیح دهید که بحث وجود فضای کافی برای تحریر در روزنامه یک دشواری و مساله است. داشتن فضای بیشتر به معنای هزینه‌ی زیاد برای تولید روزنامه است.
در مورد نحوه‌ی نوشتن یک مقاله‌ی روزنامه‌ای صحبت کنید. کاغذهای از پیش آماده و چاپ شده‌ی فرمولی برای یک مقاله‌ی خوب نگارششده را بین دانش‌آموزان توزیع کنید. به آنها بگویید که شروع مقاله و به دام انداختن مخاطب چقدر اهمیت دارد. مقاله باید به پنج سوالی‌های چه کسی، چه چیزی، چه موقع، کجا، و چرا (و برخی اوقات چگونه) پاسخ دهد. در مورد هرم معکوس به آنها توضیحاتی ارائه دهید. منظور از هرم معکوس (یا سرو ته) این است که مقالات باید ابتدا مهم‌ترین اطلاعات را ارائه دهند و رفته رفته از اهمیت مطالب کاسته شود.
روز سوم
دانش‌آموزان را به کتابخانه ببرید. یک مقاله که حاوی حقایق و آمار است را برای دانش‌آموزان بخوانید. با کمک آنها بررسی کنید که چگونه حقایق و آمار بیان شده از مقاله پشتیبانی می‌کنند. از آنها سوال کنید که فکر می‌کنند گزارشگر این حقایق و آمار را از کجا بدست آورده‌است. این باعث می‌شود در مورد پژوهش و افزودن مواد به مقاله‌ی خود تمرین خوبی داشته باشند.
اگر دانش‌آموزان شما قصد دارند تا بررسی‌های جامعی در مدرسه انجام دهند تا به حقایق لازم برسند باید یک درس کوتاهی در مورد آمار موجود به آنها بدهید و اینکه چه چیزی باعث می‌شود آمار معتبر یا نامعتبر باشند. از قبل باید بدانید که آیا آموزگاران دیگر به دانش‌آموزان شما اجازه خواهند تا مزاحم کلاس آنها شده و سوالاتی بپرسند و کار پژوهشی خود را تکمیل کنند یا خیر. برخی آموزگاران از این کار استقبال می‌کنند اما برخی نه. تعداد موضوعات را محدود کنند.
روزهای چهارم و پنجم
پژوهش و نگارش مقالات جدید را ادامه دهید. از دانش‌آموزان بخواهید که دو روز دیگر وقت دارند.
روز ششم
از دانش‌آموزان بخواهید تا مقالات جدید را با هم تبادل کنند و بررسی کنند که آیا بخش شروع پاراگراف اول توانسته است به آن پنج سوالی‌ها پاسخ دهد. بخواهید تا پاسخ سوالات را بنویسند، آیا این مقاله باعث شد علاقمند به خواندن باقی مطلب شوید؟ چرا و چرا نه؟ شاید بهتر باشد یک چک لیست تهیه کنید تا دانش‌آموزان پر کرده و آن را به نویسندگان مقالات باز گردانند. از دانش‌آموزان بخواهید تا در صورت ضرورت مقالات خود را ویرایش و بازخوانی کنند.
ارزیابی
مقالات تکمیل‌شده، از جمله پیش‌نویس‌های ویرایش‌شده
خلق یک مقاله‌ی روزنامه‌ای
- هدف مقاله‌ی خود را مشخص کنید
- یک موضوع برای مقاله انتخاب کنید
- در مورد مقاله پژوهش انجام دهید
- مقاله را بنویسید
- مقاله را ویرایش کنید- از یک دوست بخواهید این کار را انجام دهد
- مقاله را بازنویسی کرده و آن را در رایانه تایپ کنید
- حروف‌چینی، املا و دستور زبان را بررسی کنید
- فعالیت اختیاری کلاسی: از یک برنامه‌ی رایانه‌ای مثل PageMaker یا QuarkXpress برای خلق روزنامه‌ای استفاده کنید که شامل تمامی مقالات خواهد بود
فرمولی برای یک مقاله‌ی خبری خوب نگارششده
پاراگراف اول
در یک یا دو سطر اول بگویید که چه کسی، چه چیزی، چه موقع، کجا، و چرا. سعی کنید از یک گزاره‌ی خنده‌دار، هوشمندانه، یا شگفت‌آورانه خواننده را شکار کنید. دنبال تنوع باشد: می‌توانید مقاله‌ی خود را با یک سوال و یا عبارت تحریک‌کننده شروع کنید.
پاراگراف‌های دوم/سوم/چهارم
در مورد جزئیات با خواننده سخن بگویید. یک یا دو نقل‌قول از افرادی که با آنها مصاحبه کرده‌اید بیاورید. از سوم شخص غایب (او، وی، آن، آنها) استفاده کنید. هرگز نظر شخصی خود را اظهار نکنید. از نقل‌قول‌ها برای بیان افکار و نظرات دیگران استفاده کنید.
پاراگراف آخر
یکجوری جمع‌بندی کنید (اجازه ندهید خواننده معلق بماند. لطفاً از آوردن عباراتی چون “در نهایت”، یا “در انتها” و مشابه آنها که خسته‌کننده و تکراری هستند پرهیز کنید. سعی کنید با یک نقل‌قول یا عبارت جالب، کار را خاتمه دهید.
- از افعال معلوم استفاده کنید (افعالی که نشان می‌دهند واقعاً چه اتفاقی افتاده‌است)
- وقتی مصاحبه می‌کنید یادداشت‌برداری کنید. نقل‌قول‌ها را بنویسید!
- جذاب‌ترین و جالب‌ترین موارد را همان ابتدا مطرح کنید و بگویید.
منبع: مدیا اسمارت
پاسخ‌ها