تقویت تفکر انتقادی در کودکان
تقویت تفکر انتقادی در کودکان شاید یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی باشد که کودکان در این روزها برای آینده‌ی خود به آن نیاز دارند. در دنیای امروز که به سرعت همه چیز در حال تغییر است، کودکان باید مهارت‌هایی بسیار بیشتر از حفظ کردن و بیان صرفِ اطلاعات داشته باشند؛ آنها باید متفکرانی انتقادی باشند که می‌توانند اطلاعات را کنار هم جمع کنند، تحلیل کنند، با هم مقایسه کنند، استنتاج کنند و مهارت‌های تفکر سطح بالاتری کسب کنند.
ساختن مهارت‌های تفکر انتقادی در فرزندتان
پی‌ریزیِ مهارت‌های تفکر انتقادی در تعاملات روزمره رخ می‌دهد، زمانی که شما با کودک‌تان گفت‌وگو می‌کنید، سوال‌های با پاسخ باز می‌پرسید و به او اجازه می‌دهید که آزمایش‌های مختلف را انجام دهد و مشکلات را حل کند. در اینجا برخی ایده‌ها و نکته‌هایی را آورده‌ایم که در زمینه‌ی ساختن بنای تفکر انتقادی موثرند:
موقعیت‌هایی را برای بازی کردن فراهم کنید. خانه‌سازی، نقش‌بازی کردن با دوستان یا بازی‌های تخته‌ای می‌توانند به تفکر انتقادی کودک کمک کنند.
توقف کنید. دادن زمان زیاد به کودک برای فکر کردن، تلاش کردن برای تکلیفی خاص یا تهیه کردن پاسخ‌های مورد نیاز فرایندی حیاتی است. در چنین حالتی کودک این فرصت را دارد که به جای پاسخ دادن با اولین چیزی که به ذهنش می‌رسد، به جوابش فکر کند و آن را در صورت لزوم اصلاح کند.
بی‌درنگ مداخله نکنید. کودکان برای رشد به چالش نیاز دارند. پیش از اینکه سریعاً برای حل مشکلی اقدام کنید، دست نگه دارید و تماشا کنید.
سوال‌های باز بپرسید
به جای اینکه هر زمان کودک‌تان سوالی پرسید، فوراً پاسخ را در اختیارشان قرار دهید، سعی کنید در جواب با سوال کردن‌های مختلف، تفکر انتقادی‌شان را تقویت کنید، مانند: «خودت چه فکر‌هایی داری؟»، «تصور می‌کنی در اینجا چه اتفاقی می‌افتد؟». پاسخ‌هایشان چه از نظرتان درست باشند و چه نباشند، به آنها احترام بگذارید. می‌توانید بگویید: «به نظرم این حرفت جالب بود، چرا چنین تفکری داری؟».
به کودکان کمک کنید که فرضیه‌هایی را تدوین کنند. ایستادن در هنگام بازی کردن برای طرح کردن فرضیه‌های مختلف، تمرینی برای تفکر انتقادی است که مهارت‌های لازم را هدف قرار می‌دهد. سعی کنید از کودک بپرسید که: «تصور می‌کنی اگر این کار را انجام دهیم، چه اتفاقی می‌افتد؟»، یا «بیا پیش‌بینی کنیم که در مرحله‌ی بعد چه رخ خواهد داد».
مقاله مرتبط: آموزش سواد رسانه ای به کودکان
تفکر به شیوه‌هایی جدید و تازه را تشویق کنید
زمانی که به کودکان اجازه می‌دهید تفکری متفاوت داشته باشند، در واقع در حال تقویت کردن مهارت‌های حل مسئله‌ی خلاقانه هستید. سوالاتی بپرسید مانند: «چه ایده‌های دیگری را می‌توانیم امتحان کنیم؟». با پرسیدن سوال‌های مختلف فرزندتان را تحریک کنید تا گزینه‌های گوناگون ایجاد کنند، مانند: «بیا به تمام راه‌حل‌های ممکن فکر کنیم». البته شرایطی هستند که شما در مقام والد نیاز به مداخله در آنها دارید.
در این شرایط بهتر است که تفکر انتقادی خودتان را الگو قرار دهید. همزمان که در ذهن‌تان در حال گرفتن تصمیم هستید، مراحلی را که به شکل ذهنی طی می‌کنید، شفاهی بیان کنید. کودکان با مشاهده‌ی نحوه‌ی تفکر شما به یادگیری می‌پردازند. دادن زمان کافی به کودک برای حل کردن و مدیریت مشکلات بخشی جدایی‌ناپذیر در زمینه‌ی تقویت مهارت‌های تفکر انتقادی در بلند‌مدت است.
منبع: Bright Horizon
پاسخ‌ها